داروهایی که زمینه‌ساز پوکی استخوان هستند

به گزارش مردم فردا،دکتر راضیه سادات میر معینی با بیان اینکه زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به پوکی استخوان(استئوپروز) قرار دارند، اظهار کرد: پوکی استخوان در زنان زودتر و با سرعت بیشتری آغاز می‌شود به طوریکه عوامل مختلفی در ابتلا به این بیماری مؤثر است که از مهمترین آنها می توان به عوامل باروری، شروع سن قاعدگی، شیردهی، یائسگی و درمان جایگزینی هورمونی اشاره کرد.
وی خاطرنشان کرد: سن شروع قاعدگی با تراکم استخوان ارتباط دارد به طوریکه اگر قاعدگی در سنین بالاتری اتفاق بیفتد به نسبت تراکم استخوانی کاهش می یابد و هر چه سن قاعدگی پایین تر باشد، بدن برای مدت طولانی تری در معرض استروژن که یک فاکتور محفاظتی در برابر استئوپروز است، خواهد بود و به این ترتیب تراکم استخوان افزایش می یابد.
میرمعینی ادامه داد: بارداری از جمله مواردی است که تحت کنترل کیفیت زندگی فرد قرار دارد، در صورتی که تعداد بارداری بیش از دو مورد باشد و فرد در دوران بارداری از تغذیه خوبی برخوردار نباشد، میزان کلسیم مورد نیاز برای جنین تأمین نمی شود و در این شرایط جنین از کلسیم استخوان های مادر برداشت کرده بنابراین میزان تراکم استخوانی مادر کاهش می یابد.
وی تأکید کرد: تغذیه در دوران بارداری بسیار حائز اهمیت بوده و خانم های باردار باید این موضوع را از آغاز دوره بارداری مدنظر داشته باشند همچنین در دوران شیر دهی میزان تراکم استخوانی مادر کاهش می یابد که البته پس از اتمام این دوران نیز تراکم استخوان به وضعیت قبل بازمی‌گردد و اگر در این دوران کلسیم کافی در رژیم غذایی مادر موجود نباشد، کلسیم از استخوان های مادر برداشت می شود.
وی به یائسگی در خانم‌ها اشاره کرد و یادآور شد: پوکی استخوان در زنان چهار برابر بیشتر از مردان است و هر چه سن یائسگی در سنین پایین‌تری رخ دهد، خطر ابتلا به پوکی استخوان بیشتر خواهد شد بنابراین زنان مبتلا به یائسگی زودرس قبل از ۴۵ سالگی و خانم‌هایی که در سنین پایین تخمدان هایشان با جراحی برداشته شده است، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند بنابراین افرادی که مبتلا به یائسگی زودرس شده اند، از درمان جایگزینی هورمونی بهره می برند.
این پزشک به درمان جایگزینی هورمونی اشاره کرد و گفت: درمان جایگزینی هورمون که شامل استروژن است می تواند نقش محافظتی برای استخوان داشته باشد اما اثرات منفی دیگری از جمله سرطان رحم به دنبال دارد که برای درمان جایگزینی هورمونی از ترکیب پروژسترون و استروژن استفاده می شود.
وی با بیان اینکه استخوان ها زنده هستند و هر روز مقداری کلسیم از استخوان کنده شده و مقداری نیز در آن رسوب می کند، اضافه کرد: استخوان ها تا سن ۳۰ سالگی در حال محکم‌تر شدن است و درست در همین ایام باید به فکر محکم تر شدن بنای آن باشیم چراکه در صورت نداشتن تغذیه مناسب و ورزش استخوان های ضعیفی از همان ابتدا تشکیل می شود.
میرمعینی با بیان اینکه بعد از ۳۰ سالگی تحلیل استخوان ها آغاز می شود و این امر بعد از یائسگی، تشدید می‌یابد، تصریح کرد: پوکی استخوان باعث از دست رفتن استحکام استخوان ها می شود و علت آن از دست رفتن مواد معدنی استخوان مثل کلسیم است که باعث ایجاد استخوان هایی ضعیف می شود.
وی با اشاره به اینکه پوکی استخوان هر سنی را می تواند درگیر کند به طوریکه ساده انگاری است اگر تصور کنیم تنها افراد مسن در معرض خطر پوکی استخوان قرار دارند، مطرح کرد: خطر شکستگی ران در یک زن برابر خطر جمعی بروز سرطان رحم، سینه و تخمدان است.
میرمعینی با بیان اینکه شکستگی لگن و ران باعث بیش از ۳۰۰ هزار نفر بستری در سال است، تصریح کرد: از هر پنج نفر با شکستگی لگن یک نفر از سرای سالمندان سردرمی آورد و بعضی از بیماران هرگز قادر به راه رفتن نیستند که شایع ترین محل شکستگی ها اغلب در ناحیه ساعد، لگن و مهره رخ می دهد.
رئیس گروه پیشگیری از بیماری‌های غیر واگیردار معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان بیان کرد: افراد بالای ۶۰ سال، افراد دارای سابقه شکستگی بعد از ۵۰ سالگی، افراد سیگاری، افراد کم وزن، مصرف‌کنندگان الکل و افرادی که قبل از سن ۴۵ سالگی یائسه شده باشند نیز در معرض ابتلا به پوکی استخوان قرار دارند که این افراد می توانند به امر پیشگیری بپردازند چراکه پوکی استخوان به راحتی قابل پیشگیری است.
وی به مصرف برخی داروها اشاره کرد و گفت: برخی داروها از جمله داروهای کورتون، شیمی درمانی، رادیوتراپی، ضدتشنج، تیروئید، مهارکننده هورمون های جنسی و داروهای مهار ایمنی نیز زمینه ساز پوکی استخوان هستند و باید تحت نظر پزشک معالج مصرف شوند.
میرمعینی به مصرف قرص های ضدبارداری اشاره کرد و گفت: مصرف قرص های پیشگیری از بارداری که دارای استروژن هستند، نقش محافظتی بر استخوان ایجاد می کند اما قرص های پیشگیری از بارداری همانند شمشیر دو لبه است که مصرف مداوم آن برای قلب و عروق تأثیر منفی داشته همچنین افرادی که ریسک ابتلا به کنسر برست و دهانه رحم دارند، باید در مصرف این قرص ها احتیاط کنند.
وی افزود: بانوان بالای ۴۰ سال باید ترجیحاً از مصرف قرص های ضدبارداری خودداری کرده و سایر افراد از مصرف طولانی مدت قرص های پیشگیری از بارداری بیش از چهار سال باید اجتناب و از روش های دیگری استفاده کنند.
میرمعینی با اشاره به اینکه افراد باید در سنین جوانی به فکر ساختن استخوان هایی محکم باشند و تغذیه سالم و سبک زندگی درست برای مردان و زنان توصیه می شود، اظهار کرد: راهکارهای بسیار ساده ای برای امر پیشگیری وجود دارد که باید این نکات رعایت شود تا از بروز پوکی استخوان پیشگیری شود.
وی با بیان اینکه افراد باید مقادیر مشخص کلسیم و ویتامین D به پیشنهاد پزشک مصرف کنند، توصیه کرد: افراد نباید در معرض دود سیگار یا مصرف الکل قرار گیرند همچنین با پزشک در مورد سلامت استخوان ها مشورت کرده و در صورتی که پزشک اندازه گیری تراکم استخوان را تجویز کند، باید انجام داده و سهل انگاری نکنند.
رئیس گروه پیشگیری از بیماری‌های غیر واگیردار معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان مطرح کرد: مصرف شیر غنی شده با ویتامین D، نمی تواند کمبود کلسیم بدن را تامین کند و به عنوان جبران کننده نمی توان آن را مصرف کرد و تنها می تواند جلوی بیشتر شدن پوکی استخوان را بگیرد.