پس از فراز و نشیب‌های بسیاری که نشان‌دهنده مراحل همگرایی میان ریاض و آنکاراست و مهمترین آنها سفر مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه به ریاض بود، در پی سقوط ارزش لیره و به باد رفتن طرح ایجاد امپراتوری عثمانی، رجب طیب اردوغان فوریه آتی به عربستان سفر خواهد کرد تا در آنجا با معامله خون جمال خاشقجی، خبرنگار عربستانی کشته شده در کنسولگری عربستان در استانبول، منافع اقتصادی مورد نیاز خود جهت آمادگی برای انتخابات ۲۰۲۳ را به دست آورد.
تاریخ انتشار :جمعه ۱۷ دی ۱۴۰۰ ساعت ۰۸:۴۵
۰
روزنامه الاخبار چاپ لبنان در تحلیلی نوشت: "زمانی که محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان در جریان سفر منطقه‌ای اخیر خود در قطر از دیدار با اردوغان خودداری کرد، رسانه‌های سعودی طرح برنامه‌ریزی‌شده‌ای را در شبکه‌های اجتماعی آغاز کردند با این مضمون که اردوغان ذلیلانه به ریاض خواهد آمد. این رسانه‌ها در طول دو روز گذشته و از زمانی که اردوغان اعلام کرد فوریه آتی به عربستان سفر خواهد کرد، دوباره همین مطالب را تکرار کردند. تلاش‌های اردوغانِ درگیر بحران اقتصادی برای آشتی با بن سلمان، در چارچوب رویکرد او برای بهبود روابط با همه از جمله رژیم صهیونیستی است، او دو هفته قبل در مراسم استقبال از چند خاخام ترکیه‌ای درباره روابط با این رژیم گفته بود که "این روابط مستحکم و قوی باقی خواهند ماند". همچنین رئیس جمهوری ترکیه پس از آشتی چند هفته قبل با محمد بن زاید، ولیعهد ابوظبی در استانبول، فوریه آتی به امارات نیز سفر خواهد کرد، دیدار اردوغان با بن زاید در واقع اعلام شکست طرح توسعه‌طلبانه اخوانی او بود که به دلایل متعددی در سطح اقتصادی هزینه سنگینی بابت آن پرداخت کرد از جمله آنها جنگ اقتصادی که برخی کشورهای عرب حوزه خلیج فارس و در راس آنها عربستان علیه ترکیه آغاز کردند و تا امروز نیز تحریم تولیدات ترکیه ادامه دارند.
بر این اساس دیدار آتی اردوغان و بن سلمان هرگز عادی نخواهد بود. تنها سه سال قبل اردوغان نزدیک بود ولیعهد سعودی را از قدرت برکنار کند. در آن زمان اطلاعات ترکیه جزئیات بسیار مشمئزکننده‌ای از پرونده قتل خاشقجی را منتشر کرده و آن را به اطلاعات آمریکا تحویل داد و آنها نیز در گزارشی دست داشتن شخص بن سلمان در این جنایت را ثابت کردند و در نتیجه آن تحریم‌هایی علیه تیم اجرای ترور و طراح آن اعمال شد و جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا نیز شخصا بن سلمان را تحریم کرد. از آن زمان تا امروز ولیعهد سعودی از بابت این پرونده دچار مشکلاتی شده است و مدت طولانی پس از سفر اردوغان نیز چهره مخدوش شده اردوغان هنوز باقی خواهد ماند، با این وجود بن سلمان چاره‌ای ندارد جز اینکه از سفر آتی اردوغان در جدل با کسانی که از این پس ماجرای ترور خاشقجی را پیش می‌کشند، استفاده کند، هرچند که این سفر هرگز تغییر زیادی در وضعیت حقوقی پرونده از منظر بین‌المللی و به شکل ویژه آمریکا ایجاد نخواهد کرد.
رسانه‌های عربستانی بدون تایید رسمی عربستان اطلاعیه ترکیه درباره سفر فوریه آتی اردوغان را منتشر کرده و آن را اعترافی از جانب اردوغان دانسته و تاکید کردند او زمانی که بن سلمان را به قتل خاشقجی متهم کرد، با خون او معامله کرد و اکنون می‌خواهد بابت اشتباهش عذرخواهی کند هرچند که این عقب‌نشینی ترکیه با سفر اردوغان آغاز نشده بلکه چند هفته بعد از قتل خاشقجی آغاز شد، در آن مقطع اردوغان از انتشار جزئیات بیشتری از پرونده خاشقجی که خودش آن را افشا کرده بود، خودداری کرده و محاکمه غیابی متهمان در استانبول را به محاکمه‌ای صوری تغییر داد که آن هم هیچ نتیجه‌ای نداشت. صرف نظر از شیوه دو طرف در اعلام سفر اردوغان، این اقدام در اصل یک معامله خواهد بود که به موجب آن رئیس جمهوری ترکیه در مقابل بستن کامل پرونده خاشقجی دستاوردهای اقتصادی که در این بحران اقتصادی و کاهش ارزش پول ترکیه به شدت به آنها نیاز دارد، از جمله آنها لغو تحریم‌های عربستان علیه تولیدات ترکیه، سرمایه‌گذاری عربستان در ترکیه و تشویق شهروندانش به سفر به ترکیه را به دست می‌آورد، این در حالی است که حمایت از اخوان المسلمین در کشورهای عربی دیگر پروژه‌ای مفید برای اردوغان نیست، چراکه شکست این پروژه با بهارهای عربی نمایان شد، گرچه در میان کشورهای عربی، عربستان کمترین آسیب را از این تهدید دید؛ اما به محض سقوط این تهدید در مصر خود ترکیه سرکوب اخوانی‌ها را در پیش گرفت.
رئیس جمهوری ترکیه در حال حاضر انعطاف نشان داده و در حال تجدیدنظر در مورد سیاست‌هایی است که در طول ۱۰ سال گذشته در پیش گرفته بود تا خود را برای انتخابات سال ۲۰۲۳ که برای حزب عدالت و توسعه و شخص اردوغان مهمترین مساله خواهد بود، آماده کند زیرا مخالفان سکولار در این کشور طی چند سال اخیر با استفاده از شکست سیاست‌های اردوغان که با سقوط ارزش لیره کاملا آشکار شد، دستاوردهای اساسی داشتند، دقیقا همین شکست اسلام‌گراها را به حاکمیت رسانده بود، در واقع با شکست سکولارها در حل اختلاف‌نظرهای سیاسی‌شان ارزش لیره به شدت پایین آمد و اردوغان با شعار ایجاد ثبات اقتصادی همراه با به صفر رساندن مشکلات اقتصادی روی کار آمد؛ اما کار خود را با فروپاشی اقتصادی ناشی از مسایل سیاسی به پایان می‌رساند، او این روزها برای نجات خود پیش از اینکه بحران ارز نابودش کند، در تلاش است.
در اوج بحران در روابطی که ترور خاشقجی ایجاد کرد، اردوغان نه فقط برای مجازات بن سلمان بابت نقض حاکمیت ترکیه بلکه برای گسترش نفوذ خود در منطقه به ویژه منطقه نفت‌خیز خلیج (فارس)، تلاش خود را برای برکناری بن سلمان از قدرت با جدیت آغاز کرد. در نتیجه آن خالد الفیصل، امیر مکه به نمایندگی از پادشاه عربستان به ترکیه رفته و تلاش کرد بسته اقتصادی را به اردوغان پیشنهاد دهد؛ اما او این رشوه عربستان را قبول نکرد، در آن مقطع اردوغان هنوز شکست پروژه اش را انکار کرده و گمان می‌کرد می‌تواند شکوه سلطنت عثمانی را به این منطقه بازگرداند. امروز اما این سفر دوباره آغاز شده ولی در جهت مخالف و تمام چیزی که سلطان (اردوغان) می‌خواهد، همان رشوه‌ای‌است که سه سال قبل آن را رد کرده بود."
بر این اساس دیدار آتی اردوغان و بن سلمان هرگز عادی نخواهد بود. تنها سه سال قبل اردوغان نزدیک بود ولیعهد سعودی را از قدرت برکنار کند. در آن زمان اطلاعات ترکیه جزئیات بسیار مشمئزکننده‌ای از پرونده قتل خاشقجی را منتشر کرده و آن را به اطلاعات آمریکا تحویل داد و آنها نیز در گزارشی دست داشتن شخص بن سلمان در این جنایت را ثابت کردند و در نتیجه آن تحریم‌هایی علیه تیم اجرای ترور و طراح آن اعمال شد و جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا نیز شخصا بن سلمان را تحریم کرد. از آن زمان تا امروز ولیعهد سعودی از بابت این پرونده دچار مشکلاتی شده است و مدت طولانی پس از سفر اردوغان نیز چهره مخدوش شده اردوغان هنوز باقی خواهد ماند، با این وجود بن سلمان چاره‌ای ندارد جز اینکه از سفر آتی اردوغان در جدل با کسانی که از این پس ماجرای ترور خاشقجی را پیش می‌کشند، استفاده کند، هرچند که این سفر هرگز تغییر زیادی در وضعیت حقوقی پرونده از منظر بین‌المللی و به شکل ویژه آمریکا ایجاد نخواهد کرد.
رسانه‌های عربستانی بدون تایید رسمی عربستان اطلاعیه ترکیه درباره سفر فوریه آتی اردوغان را منتشر کرده و آن را اعترافی از جانب اردوغان دانسته و تاکید کردند او زمانی که بن سلمان را به قتل خاشقجی متهم کرد، با خون او معامله کرد و اکنون می‌خواهد بابت اشتباهش عذرخواهی کند هرچند که این عقب‌نشینی ترکیه با سفر اردوغان آغاز نشده بلکه چند هفته بعد از قتل خاشقجی آغاز شد، در آن مقطع اردوغان از انتشار جزئیات بیشتری از پرونده خاشقجی که خودش آن را افشا کرده بود، خودداری کرده و محاکمه غیابی متهمان در استانبول را به محاکمه‌ای صوری تغییر داد که آن هم هیچ نتیجه‌ای نداشت. صرف نظر از شیوه دو طرف در اعلام سفر اردوغان، این اقدام در اصل یک معامله خواهد بود که به موجب آن رئیس جمهوری ترکیه در مقابل بستن کامل پرونده خاشقجی دستاوردهای اقتصادی که در این بحران اقتصادی و کاهش ارزش پول ترکیه به شدت به آنها نیاز دارد، از جمله آنها لغو تحریم‌های عربستان علیه تولیدات ترکیه، سرمایه‌گذاری عربستان در ترکیه و تشویق شهروندانش به سفر به ترکیه را به دست می‌آورد، این در حالی است که حمایت از اخوان المسلمین در کشورهای عربی دیگر پروژه‌ای مفید برای اردوغان نیست، چراکه شکست این پروژه با بهارهای عربی نمایان شد، گرچه در میان کشورهای عربی، عربستان کمترین آسیب را از این تهدید دید؛ اما به محض سقوط این تهدید در مصر خود ترکیه سرکوب اخوانی‌ها را در پیش گرفت.
رئیس جمهوری ترکیه در حال حاضر انعطاف نشان داده و در حال تجدیدنظر در مورد سیاست‌هایی است که در طول ۱۰ سال گذشته در پیش گرفته بود تا خود را برای انتخابات سال ۲۰۲۳ که برای حزب عدالت و توسعه و شخص اردوغان مهمترین مساله خواهد بود، آماده کند زیرا مخالفان سکولار در این کشور طی چند سال اخیر با استفاده از شکست سیاست‌های اردوغان که با سقوط ارزش لیره کاملا آشکار شد، دستاوردهای اساسی داشتند، دقیقا همین شکست اسلام‌گراها را به حاکمیت رسانده بود، در واقع با شکست سکولارها در حل اختلاف‌نظرهای سیاسی‌شان ارزش لیره به شدت پایین آمد و اردوغان با شعار ایجاد ثبات اقتصادی همراه با به صفر رساندن مشکلات اقتصادی روی کار آمد؛ اما کار خود را با فروپاشی اقتصادی ناشی از مسایل سیاسی به پایان می‌رساند، او این روزها برای نجات خود پیش از اینکه بحران ارز نابودش کند، در تلاش است.
در اوج بحران در روابطی که ترور خاشقجی ایجاد کرد، اردوغان نه فقط برای مجازات بن سلمان بابت نقض حاکمیت ترکیه بلکه برای گسترش نفوذ خود در منطقه به ویژه منطقه نفت‌خیز خلیج (فارس)، تلاش خود را برای برکناری بن سلمان از قدرت با جدیت آغاز کرد. در نتیجه آن خالد الفیصل، امیر مکه به نمایندگی از پادشاه عربستان به ترکیه رفته و تلاش کرد بسته اقتصادی را به اردوغان پیشنهاد دهد؛ اما او این رشوه عربستان را قبول نکرد، در آن مقطع اردوغان هنوز شکست پروژه اش را انکار کرده و گمان می‌کرد می‌تواند شکوه سلطنت عثمانی را به این منطقه بازگرداند. امروز اما این سفر دوباره آغاز شده ولی در جهت مخالف و تمام چیزی که سلطان (اردوغان) می‌خواهد، همان رشوه‌ای‌است که سه سال قبل آن را رد کرده بود."
mardomefarda.ir/vdca.ynuk49nyo5k14.html
